Çou k’ djåzer walon vout dire ( Istwere / motlî walon )
Ci nute la, endè touma 3 ou 4 do costé d’ Ougrêye et d’ Kincampwès ossu. Bén k’ nos avéns pris l’ decizion do dmani el cåve, mi popa nos djha : « Ci côp cial, mes efants i nos fårè bén rprinde li voye di l’ abri. » Tot-z apiçant al vole kékes covtoes po s’ restchåfer la wice ki n’ fijheut nén solo, vo nos la-st evoye tot corant, prindant l’ rowe lérece del cité et Dzo les Vegnes po rdjonde l’ abri d’ Chimeuse k’ esteut d’ foirt lon li pus seur disconte les bombes et les robots. Come nos arivéns å pî d’ l’ ovraedje, divant nozôtes si dispaitchént come i polént ene pitite feme avou ses cwate efants. Vos vs dotez bén ki l’ feme aveut totes les poennes do monde a fé avanci s’ trûlêye. A l’ copete del gritchete ki moennnéve a l’ abri, li responsåve breya: « Hê, vos, la, nosse dame ! Dixhombrez vs on pô avou tos vos djonnes ! Mi, dji doe serer l’ poite. » Dj’ oya-st ossu tot passant divant l’ ome di l’ abri li feme ki lyi breya tote dishoflêye: « Dijhoz, måhonteus, c’ est les robetes k’ ont des djonnes. » Cisse-lale, « c’ est les robetes k’ ont des djonnes ! », mågré ki dji n’ aveu k’ set ans, dji n’ l’ a måy rovyî. C’ esteut ene tote bele replike et l’ responsåve ni trova rén a responde. Mi, après tant d’ anêyes, elle est dmanowe e m’ tiesse, et î dmorrè disk’ å dierin djoû di m’ veye. C’ est come si c’ esteut scrît e m’ cervea. Li guere, paret ! © Richard Joelants, li 13 d’…
Istwere : djusse divant l’ fén di l’ URSS: Tchanteu d’ rok a Vladivostok
Vladimir Kousmin a dandjreus stî li prumî tchanteu rok e l'URSS. E Noyé 1988, il est priyî pa les Amistés beldji-sovietikes a vni tchanter ezès hales di Skerbek. Il aveut stî amoenné a Brussele pa l'avion d' l'Areyoflote do vénrdi. Si concert aveut stî on succès, divant l' minisse del culteure, et... Françwès Hascher nosse mambor [agent]. Vos fåt dire ki, adon, dj' aveu tot fwait mes scoles di droet po continter m' pa, mins dji n'aveu nole håsse di passer m' veye emey les noerès cotes. Copurade veyanmint k'on-z aveut amonté ene pitite binde di rok, li « Binde John Lower », avou on tchanteu d' mestî, et nozôtes, des studiants. Vladimir sins toet Mins après l' concert, vo n' la-t i nén ki nos tchanteus rûsses si rtrovèt fén mierseus sol trotwer divant les hales di Skerbek. E l' ivier, sins ene cloutche e leu taxhe, et sins pont d' organizåcion po s' ocuper d' zels. Et l' avion Areyoflote ki-vént n' esteut ki po l' mårdi d' après. C' est Françwès, tcheyou sor zels d' atoumance, k' a fwait do bon Samaritin. Et les priyî di passer ces djoûs la e s' cafè, a Brussele. Et roIa lzî fé schoûter des bindes eredjistrêyes di nost orkesse. Pu, come di djusse, il a stî rinvité e l' URSS. Il î ala e moes d' may 1989. Et c' est insi k' on bea djoû, gn a on telecse del societé « Goose Concert » k' atome amon nosse tchîf di binde. Il î est dit k' on s' doet aprester dåre-dåre po ene tournêye e l' URSS. Dijh-nouv concerts. Et wice e ç' nouzome payis la ? Tot a l' ôte coron : sol cotoû d' Vladivostok, astok des Coreyins et des Djaponès. I n' nos dmoréve ki troes samwinnes po-z awè les vizas. Et por mi s' arindjî avou m' patron, ca adon, dj' esteu bokion dins l' Grand Bwès d' Sougne [Forêt de Soigne]. C' est nén l' tot d' ça. Po cmincî, i nos va faleur evoyî nosse bastrinke : cénk amplis, deus clavîs, nos guitåres et des cenes di rcandje, so si e cas. « Wice est ç', çoula, Vladivostok ? » k' il a dmandé, ståmusse, li dwanî d' Zavemtem. Dandjreus k' c' esteut l' prumî côp k' il oyeut ç' no la. Voyaedje Ene samwinne après, dj' esténs a Moscou. Cwate djoûs, k' nos î avans dmoré. Viziter l' veye avou ene moenneuse, lomêye Natacha. Aler dinner dins les restorants clandestins, la k' gn aveut k' des aparatchniks et nozôtes, après aveur hazé tot on labrin d' colidôrs, po-z avni dins ene såle sins nole finiesse. Pu : Iyouchine Moscou-Comsomoske. C' est èn areyoplane come li 747 da Boyigne. Mins ådvins, ça rshonnéve dipus a èn otobusse come dins « Tintin å Congo », avou les djins poirtant des gayoles ås tcherdins u des pneus d' velo. Pol ratinde, ene minåve cahoute å dbout del pisse. Po nos ebarker, on busse côpé e deus saetchî pa on tracteur. Mins ké tåvlea, tot passant ådzeu del Sibereye, pu å Pôle Nôr, la k' on voeya l' solea dischinde pu rmonter a meynute, sins s' aler coûtchî. Pu 800 km di transsiberyin, a 40 digrés dzo zero ådfoû, et 30 digrés ådvins. Des restorants avou des pompes a l' aiwe di keuve, et do caviår a totes les eurêyes. Vladivostok Ene veye avou djusse des militaires, k' i gn aveut k' cwate moes k' il avént drovou ås civils, a cåze del politike di « clairisté » da Gorbatchev. Ascoyîs a l' otel pa èn oficî del marene rûsse ki nos dit e-n inglès : « Li peupe a dandjî d' vozôtes ». Prumî concert dins on ståde di fotbal. Après onk ou deus bokets – sins balance –, les djins estént efoufyîs come des tchivroûs e moes d' avri. Mågré les håyes di policîs ki waerantixhént li scanfår, les rwaitants ont-st evayi l' terén, et nos rclamer des otografes. I n' avént måy veyou ene binde di rokenrol. Fåt dire k' adon, ene plake di rok a 300 roubes (12000 FB, 300 €), ça rprezintéve on moes d' leu traitmint. Pu ça a stou nosse tournêye, avou deus concerts tos les djoûs, onk a 6 e. et l' ôte a 9 eures al nute. Al fén, Vladimir nos a priyî a on soper d' cwitaedje. On plat d' caviår d' on mete vint di long. Et, par djin : ene dimeye botaye di vodca, 1 botaye di tchampagne di Crimêye, mins seulmint ene dimeye trintche di pwin, ca l' pwin esteut råcioné. Li londmwin, on-z…